Anna, młoda architekt z Warszawy, właśnie znalazła swoje wymarzone mieszkanie. Kiedy udała się do notariusza, by sfinalizować transakcję, spotkała się z odmową. Powód? Zastrzeżony PESEL. Historia Anny pokazuje, jak nowe przepisy dotyczące numeru identyfikacyjnego mogą wpłynąć na codzienne życie Polaków.

Co oznacza zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL to blokada jego wykorzystania w różnych procedurach prawnych i administracyjnych. Od 1 czerwca 2024 roku każdy będzie mógł zdecydować o zablokowaniu swojego numeru identyfikacyjnego, co uniemożliwi dostęp do tych danych osobom trzecim, w tym instytucjom i firmom.

Jak zastrzec numer PESEL?

Najprostszą metodą zastrzeżenia numeru identyfikacyjnego jest skorzystanie z opcji online przez aplikację mObywatel. W świecie offline taka możliwość będzie dostępna w urzędach gmin. Dodatkowo, mogą (ale nie muszą) dołączyć do tego Poczta Polska oraz banki. Pośrednikiem w dostępie do rejestru (umożliwiającym także składanie wniosków) może być Biuro Informacji Kredytowej.

Korzyści z zastrzeżenia numeru identyfikacyjnego

Zastrzeżenie numeru identyfikacyjnego ma na celu przede wszystkim zablokowanie możliwości zaciągania kredytów i pożyczek na nazwisko osoby, której PESEL jest chroniony. Prawo zobowiązuje banki do weryfikacji statusu numeru identyfikacyjnego w wielu sytuacjach, takich jak:

• Zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego i konta osobistego (ROR).
• Zawarcie umowy o świadczenie usługi płatniczej (jeśli wiąże się to z możliwością pożyczania środków).
• Zawarcie umowy kredytu, pożyczki, leasingu.
• Modyfikacja umów kredytowych, pożyczkowych lub leasingowych, gdy zwiększane jest saldo zadłużenia.

Banki powinny odmówić zawarcia umowy, jeśli PESEL jest zastrzeżony.

Kto będzie miał dostęp do rejestru zastrzeżonych PESEL-i?

Dostęp do rejestru zastrzeżonych numerów identyfikacyjnych będą mieli notariusze oraz inne uprawnione organy. Oznacza to, że gdy osoba z zastrzeżonym numerem identyfikacyjnym będzie chciała przeprowadzić pewne formalności, takie jak zakup mieszkania czy zawarcie umowy kredytowej, może napotkać poważne trudności.

Jak zastrzeżony numer identyfikacyjny może stanowić przeszkodę?

Jedną z kluczowych sytuacji, w których zastrzeżenie PESEL może stanowić problem, jest zakup nieruchomości. Notariusze, mając dostęp do rejestru zastrzeżonych numerów identyfikacyjnych, będą musieli odmówić obsługi klienta, który zablokował swoje dane. Oznacza to, że transakcja zakupu mieszkania nie zostanie sfinalizowana, jeśli kupujący nie zdejmie blokady.

Inne sytuacje, w których zastrzeżenie PESEL może utrudniać życie:

• Kredyty i pożyczki: Banki oraz instytucje finansowe sprawdzają numery identyfikacyjne swoich klientów. Zastrzeżenie numeru identyfikacyjnego może uniemożliwić wzięcie kredytu lub pożyczki.
• Umowy telekomunikacyjne: Operatorzy komórkowi, dostawcy Internetu oraz telewizji kablowej mogą odmówić zawarcia umowy z osobą, której numer identyfikacyjny jest zastrzeżony.
• Zakupy na raty: Sklepy oferujące zakupy na raty wymagają weryfikacji numeru identyfikacyjnego, a jego zastrzeżenie może uniemożliwić sfinalizowanie transakcji.

Wprowadzenie pełnej usługi zastrzegania numeru PESEL od 1 czerwca 2024 roku ma na celu zwiększenie ochrony danych osobowych. Niemniej jednak „zamrożenie” PESEL-u może stać się przeszkodą w codziennym życiu, zwłaszcza przy transakcjach takich jak zakup mieszkania. Przed podjęciem decyzji o zastrzeżeniu PESEL, warto rozważyć wszystkie za i przeciw oraz skonsultować się z ekspertami.

Zespół Palety biur zachęca do śledzenia dalszych informacji na ten temat, aby być na bieżąco z najnowszymi zmianami prawnymi i ich wpływem na rynek nieruchomości oraz inne aspekty życia codziennego.